Filtry grawitacyjne
Pierwszym na drodze brudnej wody jest wkład mechaniczny. Najczęściej jest nim gąbka, na której zatrzymują się większe zanieczyszczenia (osady, odchody ryb, szczątki roślin i nie spożytej karmy, oraz muł). Wkłady mechaniczne powinny być często czyszczone (dotyczy to zwłaszcza oczek nie mogących pochwalić się krystalicznie czystą wodą). Jeśli zaniedbamy czyszczenie wkładu mechanicznego, wielkość przepływu i skuteczność filtracji znacznie spadają.
Następnym a zarazem najistotniejszym dla naszego stawiku jest wkład biologiczny. Składa się on z odpowiednich kształtek (ceramika lub tworzywa sztuczne), na których rozwijają się bakterie nitryfikacyjne. Powierzchnia kształtek powinna być jak największa i dla tego najczęściej przypominają one krótkie fragmenty rurki, lub kulki. Powierzchnia tych kształtek jest zwykle ryflowana, aby jeszcze bardziej ją zwiększyć. Im większa powierzchnia tym więcej rozwinie się na niej bakterii i tym skuteczniejsza będzie filtracja. Kupując gotowy filtr wraz z wkładami, możemy spotkać się z kilkoma warstwami różnych kształtek odpowiedzialnych za filtrację biologiczną. Jako wkład biologiczny może służyć także specjalna, porowata gąbka lub porowaty granulat lawowy. Aby zrozumieć na czym polega filtracja biologiczna i dlaczego jest tak istotna trzeba zapoznać się z tzw. cyklem azotowym. Wygląda on tak.
Resztki pokarmu, roślin, odchody ryb i inne substancje organiczne w procesie rozkładu są "przerabiane" przez bakterie na substancje chemiczne. Przy pH wody poniżej 7 (woda kwaśna) powstaje amon. Jeśli pH ma wartość powyżej 7 produktem rozkładu może być także toksyczny amoniak (NH3). Bakterie Nitrosomonas wykorzystując tlen przetwarzają te substancje na azotyny (NO2).
Z kolei bakterie Nitrobacter przetwarzają azotyny (NO2) na azotany (NO3).
Azotany są rodzajem nawozu, który jest przyswajany przez rośliny. I tak cykl się zamyka. Aby azotany zostały w pełni wykorzystane, należy jeszcze zadbać o odpowiednią ilość roślin. Szczególnie ważne są tu rośliny podwodne. Gdy będzie ich zbyt mało azotany staną się pożywką glonów. W przyrodzie nic się nie marnuje.
Aby utrzymać przy życiu osiadłe w filtrze bakterie, pompa tłocząca wodę musi pracować non-stop. W przeciwnym wypadku, bez dostępu tlenu, bakterie szybko zginą, zaś ich ponowne zasiedlenie filtra nie następuje szybko. Rachunki za prąd przy dużych i wydajnych pompach mogą być bardzo wysokie. Jeśli chcemy zaoszczędzić na energii elektrycznej można zainstalować wyłącznik czasowy, który włącza i wyłącza pompę cyklicznie co półgodziny.
Kolejnym typem wkładów do filtra są wkłady chemiczne. Są to materiały (najczęściej pochodzenia naturalnego), które pochłaniają lub wydzielają do wody określone związki chemiczne. Zwykle stosuje się je tylko okresowo, w celu poprawy właściwości wody. Najpopularniejszym wkładem z tej grupy jest węgiel aktywny. Ma on właściwości absorbowania z wody wielu związków chemicznych. Węgiel aktywny używa się głównie w celu oczyszczenia wody z pozostałości lekarstw, dodawanych wcześniej do wody. Wkład taki można przygotować samodzielnie z węgla drzewnego. Węgiel ma ograniczoną zdolność wchłaniania i po użyciu należy go się pozbyć. Innym, bardzo popularnym w filtrach do oczka wodnego jest wkład z kwaśnego torfu.
UWAGA: Nie ma sensu stosować jednocześnie wkładów z kwaśnego torfu i węgla aktywnego, gdyż związki wydzielane przez torf są pochłaniane przez węgiel. Zużywa to oba wkłady, nie dając żadnego efektu.
ZASADY DOBORU ODPOWIEDNIEGO FILTRA I POMPY
Producenci filtrów podają do jakiej wielkości oczka przeznaczony jest ich wyrób, jednak zalecam wybrać model nieco większy od zalecanego gdyż parametry techniczne bywają zawyżane. Można przyjąć, że objętość filtra powinna wynosić od 0,5% do 2% objętości stawu. Większe (procentowo) filtry stosuje się w małych stawikach, w oczkach z większą ilością ryb oraz w oczkach z ubogą roślinnością. Bardzo ważny dla poprawnej filtracji jest też dobór odpowiedniej pompy. Tu trzeba szczególnie uważać, gdyż pompa o zbyt dużej mocy w stosunku do wielkości filtra, powoduje za szybki przepływ i woda nie jest w pełni oczyszczona. Poza tym przy takim rozwiązaniu filtry bardzo szybko się zapychają. Aby do tego nie doszło moc pompy powinna być tak dobrana, aby w ciągu minuty przez filtr przepływała maksymalnie 2,5-krotna jego objętość. Wartość minimalna minutowego przepływu to 0,8 objętości filtra.
np. dla oczka o objętości około 3000 litrów objętość filtra powinna wynosić od 15 litrów do 60 litrów. Załóżmy że użyjemy filtra o objętości 30 litrów. W ciągu minuty nie powinno przez niego przepływać więcej niż 75 litrów wody. W tym przypadku maksymalna wydajność pompy może wynosić 4500 litrów / na godzinę, minimalna zaś to 1440 litrów / na godzinę.
UWAGA: Wielkość przepływu przez filtr, zależy nie tylko od mocy pompy, ale także od rodzaju wkładów filtracyjnych i stopnia ich zanieczyszczenia oraz od wysokości na jaką pompa musi wodę wtłoczyć. Najlepiej wartość tą zmierzyć samemu, odmierzając ilość wody wypływającą z filtra.
Filtry do oczka wodnego - sprawdź aktualne ceny (możliwość zamówienia on line).
Filtry ciśnieniowe
Filtry ciśnieniowe to bardziej zaawansowana technologia od opisanych powyżej filtrów przelewowych. Podstawowa różnica w budowie polega na tym, że zbiornik filtra jest szczelny dzięki czemu woda przepływa pod ciśnieniem. Jest to korzystne, pozwala na wydajniejszą filtrację, oraz na lepsze zamaskowanie filtra. Tradycyjne filtry maja z reguły wlew u góry i wylew przefiltrowanej wody u dołu - z tego powodu filtr taki musi się znajdować ponad oczkiem dla prawidłowego działania. Trudniej taki filtr zamaskować, szczególnie w przypadku gdy wypływająca z niego woda ma zasilać kaskadę czy wodospad. W takim przypadku filtr przelewowy musi się znajdować na szczycie kaskady szpecąc oczko. Z kolei jeśli przenisiemy go niżej woda wyleje się przez nieszczelną górna pokrywę filtra. Filtry ciśnieniowe są pozbawione tej wady i mogą one być położone nawet poniżej oczka- woda pod ciśnieniem która z nich wypływa może zasilać położone ponad nimi kaskady. Wlot i wylot w filtrach ciśnieniowych umiejscowiony jest w górnej pokrywie dzieki czemu filtr można wkopać w ziemię celem ukrycia.
Obecnie proste filtry ciśnieniowe, które są po prostu szczelnym pojemnikiem są rzadko produkowane. Większość producentów oferuje w swoich modelach szereg dodatków i udogodnień. Lampa uv należy do standardowego wyposażenia i montowana jest niemal we wszystkich filtrach ciśnieniowych. Jest umiejscowiona w pionowej tulei w centrum filtra. Warto zaznaczyć iż w przeciwieństwie do filtrów przelewowych woda przepływa przez nią ją po etapie filtracji mechanicznej i biologicznej. Pozwala to na natychmiastowe użycie filtra bez konieczności oczekiwania (około 2-3 tygodni) aż filtr zasiedlą pożyteczne bakterie. Powyższe rysunki przedstwawiają wygląd i przekrój typowego filtra.
Standardowym wyposażeniem jest też system czyszczenia zwrotnego (Reverse Clean) - pozwala on wyczyscić filtr bez jego otwierania. Działa on w ten sposób że po przestawieniu dzwigni na pokrywie filtra woda jest przepompowywana w odwrotnym kierunku, usuwając zanieczyszczenia osiadłe na gabkach. Zanieczyszczenia te są wylewane dodatkowym wyjściem w pokrywie filtra. Należy pamiętać, że system ten tylko wspomaga czyszczenie i wydłuża okresy miedzy gruntownym czyszczeniem wkładów filtracyjnych. Poniższe rysunki ukazują kierunek przepływu wody przy normalnej pracy, oraz podczas czyszczenia za pomocą reverse clean.
Kolejne często stosowane udogodnienie to system By-pass - pozwala on wyczyścić filtr bez konieczności wyłaczania pompy. Po przestawieniu dzwigni na obudowie w odpowidnie położenie można otworzyć filtr i wypłukać wkłady zaś tłoczona woda w tym czasie przepływa przez samą obudowę (nie jest filtrowana).
Do innych dodatków należą wskaźnik zanieczyszczenia filtra pomagajacy podjąć decyzję kiedy filtr wymaga czyszczenia, oraz wskaźnik dziłania lampy uv. Filtry marki Laguna mają także dodatkowe cięgła na obudowie służące do dokładnego oczyszczenia powierzchni gąbek - pociągnięcie za ciegło powoduje przesunięcie się skrobiących łopatek po powierzchni gąbek i dość dokładne usunięcie zalegajacych tam zanieczyszczeń.
Ceny filtrów ciśnieniowych są oczywiśćie wyższe od filtrów tradycyjnych jednak jeśli mamy zamiar zakupić zwykły filtr + lampa uv to w takim wypadku oszczędnosć jest nieduża i bardziej opłaca się postawić na filtr ciśnieniowy. Warto jeszcze dodać że filtry ciśnieniowe nie mogą obsługiwać dużych stawów, a tylko małe i średnie oczka wodne. Największe modele przeznaczone są do oczek o pojemnosći 16-20 tysięcy litrów, przy czym najpopularnijsze i łatwo dostępne są filtry zalecane do zbiorników o pojemnosći odpowidnio 5, 8 oraz 12 tysięcy litrów (w oczkach bez ryb).
Filtry ciśnieniowe - sprawdź aktualne ceny (możliwość zamówienia on line).