Marsylia czterolistna (Marsilea quadrifolia)
Jak trudno znaleźć czterolistną koniczynkę, wiedzą ci, którzy szukali. Niestety marsylia jest jeszcze trudniejsza do znalezienia. Wyginęła w Polsce w latach pięćdziesiątych ubiegłego wieku. Choć uważana była za gatunek wymarły, niespodziewanie jej naturalne stanowisko odnotowano w 1973 roku, na brzegu jeziora Goczałkowickiego. Znalezioną kępkę przeniesiono wówczas do ogrodu botanicznego w Warszawie, a gdy nieco się rozrosła część roślin została posadzona w aboretum w Bolestraszycach koło Przemyśla. Rośliny dobrze się tam przyjęły i rosną do dziś. Marsylia w warszawskim ogrodzie botanicznym obumarła w latach dziewięćdziesiątych (obecnie jest tam znów). W latach 1995- 2000 przeprowadzono udany program wprowadzania marsylii na stanowiska naturalne w pożwirowych wyrobiskach w okolicy jeziora Piskory (przy ujściu Wieprza do Wisły). Sadzonki pobrane z Bolestraszyc przyjęły się i pozwoliły na ponowne umieszczenie rośliny na liście roślin zagrożonych, acz ciągle żyjących na stanowiskach naturalnych (2002). Obecnie trwa program odnawiania marsylii na jej historycznych stanowiskach nad jeziorem Goczałkowickim, oraz w okolicach Pszczyny i Rybnika. O tym czy marsylia się przyjęła będzie można mówić nie wcześniej jak w 2005 r. Ciekawostką jest to, że w czasie gdy marsylia uważana była za wymarłą w stanie dzikim, uprawiano ją w przydomowych ogródkach.Po wyglądzie tej rośliny trudno się domyślić, że jest paprocią. Posiada ona efektowne liście i długie, cienkie kłącze pełzające po podłożu, lub nieznacznie w nim zagłębione. Marsylia najlepiej czuje się na mulistych brzegach wód stojących (rowy, nieduże stawy).
Rośnie powoli, potrzebuje sporo światła. Roślinę rozmnaża się poprzez podział kłączy, chociaż wytwarza ona także zarodniki. Owe zarodniki odznaczają się niezwykłą trwałością i potrafią dać początek nowej roślinie nawet po 30 latach.
Marsylię czterolistną w oczku wodnym powinno się sadzić w strefie błotnej, najlepiej w niedużym zanurzeniu (tak aby listki wystawały ponad wodę). Najlepszą głębokością wydaje się przedział między 5 a 20 cm poniżej lustra wody, choć marsylia może rosnąć nawet na głębokości 40 cm. Okazy uprawiane tak głęboko wytwarzają długie ogonki liściowe, a liście pływają na powierzchni wody. Rośliny uprawiane w całości pod wodą (submersyjnie) nie zawiązują zarodników, oraz mogą gnić. Marsylia nie przepada za towarzystwem innych roślin. Jest paprotką delikatną i może łatwo zostać zagłuszona przez inne gatunki.
Zapewne spytacie skąd wytrzasnąć takie cudo. Odpowiedź jest prosta - ze sklepu akwarystycznego -jest to dość popularna roślina akwariowa. Trzeba tylko zwrócić uwagę na to by sprzedano nam Marsylię czterolistną (Marsilea quadrifolia), gdyż w sprzedaży można też spotkać bardziej ciepłolubne gatunki z rodziny marsyliowatych (Marsileaceae) jak: marsylia australijska (Marsilea crenata) -bardzo podobna, Gałuszka kulecznica (Pilularia globulifera L.), Marsylia Drummonda ( Marsilea drummondii) oraz Marsylia R.Brown (Marsilea browni). Okazy sprowadzane z Azji (marsylia porasta tam pola ryżowe) mogą mieć kłopoty z aklimatyzacją w polskich warunkach. Naturalne stanowiska tego gatunku występują też w Europie południowej (najbliższe na Słowacji).